Muğla genelinde ilk defa bir köyün tarihinin Osmanlı Belgeleri ışığında konu edinildiği bir panel düzenleniyor. Fethiye Belediyesi Kültür Merkezi’nde 24 Ocak Cumartesi günü saat 19.00’da düzenlenecek olan “Osmanlı Arşivleri ve Belgeler Işığında Kayı Köyü (Kaya Köyü) Tarihi” başlıklı panelin konuşmacılarından Bağlıağaç Orta Okulu Sosyal Bilgiler Öğretmeni ve müdür yardımcısı, Yörük-Türkmen tarihi araştırmacısı Eren Fehmi EROĞLU ise şunları söyledi:
Köyümüz Kayı Köyü, son 30-35 senedir bilinçli bir şekilde Rum köyü olarak lanse edilmektedir. Millet olarak kendi tarihimize uzak olduğumuzdan birileri tarafından kasıtlı uydurulan bu iddialar gerek yerel basında gerek ulusal basında ne yazık ki devamlı dile getirilmektedir. Halbuki hiçbir gerçeklik barındırmayan ve tarihe aykırı bu iddialar köy halkını, atalarını başka bir kimliğe sokma niteliği taşımaktadır. Kayı boyu mensubu olduğunu belirten bir dedenin, Karakeçili Yörüklerinden olduğunu söyleyen bir ninenin torunu olarak bu gidişata dur deme kararı aldım. Köyün tarihçi iki evladı olarak dedelerimizden duyduğumuz “Burası Kayı’dır. Yörüğüyüz, atalarımız da Yörüktü” sözünün ve yakın zamana dek söylenen köyümün, mevkiinin adları olan Kayı ve Keçililer isimlerinin doğruluğu peşine düştük. Tüm dünyada 1. derece bilgi kaynağı sayılan Osmanlı arşiv belgeleri ve tahrir (vergi) defterlerinde yaptığımız incelemelerde Kaya Köyü’nün gerçek adının Kayı Köyü olduğu ve “Orta Asya’dan gelen Kayı Türkmenleri tarafından kurulduğu” bellidir. Bugünkü Keçiler mahallesine ise ilerleyen senelerde Kayı boyunun alt kolu olan Karakeçili Yörüklerinin de yurdu haline gelmiştir.” Mevcut bu bilgiler 1840’ların ortalarına dek belgelerde Kayı Köyü ifadesiyle, Keçililer Köyü ifadesiyle muhafaza edilmiştir. Bugün ovanın Ölüdeniz’e bakan kısmında yer alan ve herkesin bildiği Rum evlerinin ise 1830’lardan itibaren adalardan gelen yoğun Rum göçleri sonucu oluştuğu, Rum yerleşimi olan bölgenin ise ayrı bir köy olduğu ve isminin “Elviz” olduğu belgelerde kayıtlıdır. Fethiye Belediyesi, Fethiye Sosyal Bilimler Araştırma Merkezi ve Fethiye Yörük Türkmen Derneği’nin ortaklaşa düzenlediği Osmanlı Arşivleri Eski Şube Müdürü Av. Ömer KARAYUMAK başkanlığında düzenlenecek olan Kayı Boyunu ve köyün gerçek tarihini anlatacağım, Doç. Dr. Mustafa GÖKÇE’nin 1830’dan itibaren Elviz’e gerçekleşen yoğun Rum göçünü yıl yıl anlatacağı, Süleyman Demirel Üniversitesi Yeni ve Yakın Çağ uzmanı, Osmanlı tarihçisi Beşkazalı hocamız Doç. Dr. Behset KARACA’nın da 16.yüzyılda Beşkaza Yörük Türkmen tarihini anlatacağı 24 Ocak Cumartesi günü saat 19.00’da Fethiye Belediyesi Kültür Merkezi (FBKM)’de gerçekleşecek panele tüm halkımızı bekliyoruz, dedi.
Panelin bir diğer konuşmacısı olan Keçiler Mahalleli Aksaray Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Doç.Dr. Mustafa GÖKÇE panelin amacıyla ilgili yaptığı açıklamada şunları söyledi:
Tarihi kaynaklara göre Fethiye çevresi 13. yüzyıldan itibaren Türklerin yerleştiği bölgeler arasındadır. Menteşe Beyliğinden sonra 15. yüzyılda Osmanlı Devleti bölgeye hakim olmuştur. Osmanlı arşivlerinde Fethiye ve çevresine ilişkin zengin arşiv kaynakları bulunmaktadır. Bu belgeler aracılığıyla II. Bayezid döneminden itibaren ilçemizdeki köylerin tarihi seyrini takip edebiliyoruz. Günümüzdeki bir çok köyün ismi 1500lerden itibaren Osmanlı tahrir ve vakıf defterlerinden yer almaktadır. Bu açıdan önemli köylerden birisi de Osmanlı’nın kurucu boyu olarak kabul edilen Kayı boyunun ismini taşıyan Kayı Köyü’dür. 1900’lerin başından itibaren bugünkü Rum harabelerinin bulunduğu, köyde meydana gelen nüfus artışları ve 1923’ten itibaren gerçekleştirilen mübadele nedeniyle Kaya çukuru (gerçek adıyla Kayı çukuru) olarak geçen ovadaki bütün yerleşimlerin Rum köyüne dahil olduğu şeklinde yanlış bir algı oluşmuştur. Oysa Osmanlı dönemine ilişkin ilk kayıtlara göre neredeyse bütün Fethiye’de yaklaşık 300 civarında Rum yaşamaktadır. Günümüzdeki Kayı Köyü’nde de sadece harabelerin bulunduğu bölgede Rumlar vardı. Diğer mahallelerinin hepsi Türk mahallesi idi. İşte bu nedenle tarihi gerçekleri gün yüzüne çıkarmak ve bölgenin tarihi kimliğini korumak amacıyla yaptığımız çalışmaları Beşkazalı hemşerilerimizle paylaşmak amacıyla bir panel gerçekleştiriyoruz, dedi.
